CHP’Lİ BÜLBÜL’DEN SANSÜR YASASINA İSTİBDAT DÖNEMİ ÖRNEĞİ
CHP Aydın Milletvekili ve Adalet Komisyonu üyesi Süleyman Bülbül, Sansür yasasını 1878’deki istibdat döneminde yayınlanan bir yönerge ile anlattı.
Meclis’te görüşmeleri devam eden ve Sansür Yasası olarak bilinen kanun teklifiyle ilgili CHP Aydın Milletvekili ve Adalet Komisyonu Süleyman Bülbül ilginç bir konuşma yaptı.
Bülbül İstibdat dönemi olarak adlandırılan II. Abdülhamit’in Osmanlı Devleti’ni 30 yıl boyunca mutlak monarşi ile yönettiği dönemde çıkardığı bir yönergeyi örnek gösterdi. “1878’den 2022’ye kadar geçen sürede değişen tek bir şey yok” diyen Bülbül şunları söyledi: “Bu dönemde Yıldız Sarayı Başkâtipliğinden Matbuat Müdürlüğüne gönderilen 9 maddelik yönerge var.
Bu yasa teklifiyle benzeşen birçok yönü var. Örneğin;
‘1- Her şeyden önce padişahın değerli sağlığına, ürünlerin durumuna, ticaretin ve sanayinin gelişmesini bildiren haberlere öncelik verilmesi.
2- Kişilere sataşılmaması; bir vali veya mutasarrıfın hırsızlık yaptığı, para yediği, adam öldürdüğü veya ayıplanacak bir iş yaptığı söylenecek olursa saklanması gerekir.
3- Kişilerin ve vilayet ahalisinin bazı yolsuzlukları bildirmek için Hükümdara verdikleri dilekçelerin yayınlanması kesinlikle yasaktır.
4- Bazı kötü niyetli kişilerin yersiz yorum ve gözlemlerine yol açabileceği için bu yönergenin gazetede yayınlanması yasaktır.’ İstibdat döneminde sansürün nasıl uygulandığını bu maddelerle anlıyoruz.
Bunlar o döneme ait gibi görünse de, kısaca 1878'de ne varsa, şu anda bunları yaşıyoruz.”
Bülbül İstibdat dönemi olarak adlandırılan II. Abdülhamit’in Osmanlı Devleti’ni 30 yıl boyunca mutlak monarşi ile yönettiği dönemde çıkardığı bir yönergeyi örnek gösterdi. “1878’den 2022’ye kadar geçen sürede değişen tek bir şey yok” diyen Bülbül şunları söyledi: “Bu dönemde Yıldız Sarayı Başkâtipliğinden Matbuat Müdürlüğüne gönderilen 9 maddelik yönerge var.
Bu yasa teklifiyle benzeşen birçok yönü var. Örneğin;
‘1- Her şeyden önce padişahın değerli sağlığına, ürünlerin durumuna, ticaretin ve sanayinin gelişmesini bildiren haberlere öncelik verilmesi.
2- Kişilere sataşılmaması; bir vali veya mutasarrıfın hırsızlık yaptığı, para yediği, adam öldürdüğü veya ayıplanacak bir iş yaptığı söylenecek olursa saklanması gerekir.
3- Kişilerin ve vilayet ahalisinin bazı yolsuzlukları bildirmek için Hükümdara verdikleri dilekçelerin yayınlanması kesinlikle yasaktır.
4- Bazı kötü niyetli kişilerin yersiz yorum ve gözlemlerine yol açabileceği için bu yönergenin gazetede yayınlanması yasaktır.’ İstibdat döneminde sansürün nasıl uygulandığını bu maddelerle anlıyoruz.
Bunlar o döneme ait gibi görünse de, kısaca 1878'de ne varsa, şu anda bunları yaşıyoruz.”